Erken Menopoz Nedir?

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) menopoz olayını; kadınlarda yumurtlama döngüsünün sona ermesi şeklinde tanımlamaktadır. Bu durum her kadında farklı yaşlarda başlar ve bu normal kabul edilir. Ancak 40 yaşından önce başlamaması gereken menopozun meydana gelmesi durumu tıpta ‘Erken menopoz’ olarak adlandırılmaktadır.

Erken menopoz nedir; yapılan araştırmalar sonucunda ülkemizde erken menopozun görülme sıklığı %3 olarak tespit edilmiştir. Tedavi edilmediğinde kısırlık, kalp hastalıkları, felç, kemik erimesi (osteoporoz) gibi sağlık problemlerine karşı birey risk altına girebilir. Bu nedenle fark edilmesi durumunda zaman kaybetmeden bireyin jinekoloji muayenesi olması tavsiye edilir.

Erken Menopoz Yaşı

Erken menopoz yaşı herhangi bir alt sınıra sahip değildir. Genç yaşlardaki olan bir bireyde de görülebilecek bir durumdur. Ancak normal menopoz ile erken menopoz arasındaki fark menopozun 40 yaşından önce başlaması ile ilişkili olarak tespit edilir. 40 yaşından sonraki dönemde ortaya çıkan menopoz normal kabul edilirken; 40 yaşından önce bu durum ‘erken menopoz’ adını alır.

Bireyler bu süreçte erken veya normal bir menopoz yaşına sahip olsalar dahi mutlaka bir jinekolog hekimi tarafından muayene edilmelidir. Rutin sağlık kontrolleri ile bu süreçte yaşanılan belirtilere müdahale edilerek daha konforlu bir süreç geçirilmesi sağlanabilir.

Erken Menopoz Neden Olur?

Halk arasında emzirmenin, doğum kontrol hapı kullanmanın, bireyin sahip olduğu ırkın, eğitim düzeyinin, bireyin boyunun uzun veya kısa olmasının, son gebelik yaşının erken veya geç olmasının, ilk adet kanamasının görüldüğü yaşın erken menopoz ile herhangi bir ilgisi bulunmamaktadır.

Erken menopoz nedenleri:

• Otoimmün rahatsızlıklar
• Genetik yatkınlık
• Radyoterapi veya kemoterapi gibi kanser tedavileri almış olmak
• Kürtaj yaptırmak
• Düşük
• Obezite
• Hipotiroidi
• Sebebi tespit edilemeyen durumlar (idiopatik)
• Enfeksiyon
• Alkol ve/veya sigara kullanma alışkanlığı
• Kötü beslenme tarzı
• Yoğun strese maruz kalma
• Çevresel etkenler
• Frajil X Sendromu, Turner Sendromu gibi bireyin sahip olduğu bazı rahatsızlıklar
• Cerrahi operasyon sırasında istenmeyen şekilde yumurtalıkların zarar görmesi veya ameliyatla yumurtalıkların alınması
• Sık gebelik şeklindedir.

Erken Menopoz Belirtileri Nelerdir?

Erken menopoz belirtileri ile normal menopoz belirtileri birbiri ile benzerdir. Bunlar arasında en önemli belirti adet düzensizliğinin başlaması, bazı aylarda adet görememe ve adetin tamamen sonlanmasıdır. Baz bireylerde ise adet döngüsü henüz devam ediyor olabilir, ancak kan değerleri ile erken menopozun yaklaşmakta olduğu tespit edilebilir. Bireyler şu belirtileri yaşadıklarında mutlaka jinekoloji muayenesine gitmelidir:

• Uyku problemleri
• Ateş basması
• Ani duygu değişimleri
• Çabuk sinirlenme
• Vajinal kuruluk
• Gerginlik
• Depresyon
• Saçların dökülmesi
• Kilonun artması
• Cinsel işlev bozuklukları (cinsel isteksizlik, cinsel birleşme esnasında ağrı vb.)
• Kemik erimesi (osteoporoz)
• Zihinsel fonksiyonların yavaşlaması

Bu belirtiler her zaman aynı anda ve her bireyde aynı şiddette ortaya çıkmayabilir. Bu nedenle hekim kontrolüne kadınların 30 – 40 yaş aralığında her 6 ayda bir düzenli olarak katılmaları erken menopozun vaktinde teşhis edilebilmesi adına her zaman önemlidir.

Şüpheli herhangi bir durumla karşı karşıya kalırsanız yaş faktörünüzü dikkate almaksızın vakit kaybetmeden jinekoloğunuza başvurunuz.

Erken Menopoz Nasıl Teşhis Edilir?

Bir kimse erken menopoz şikayetleri ile jinekoloğa başvurduğunda ilk olarak rutin muayeneden geçer. Ardından adetin ikinci veya üçüncü gününde hormon testi planlanır.

Bu test ile kandaki üreme hormonlarını ve adet döngüsünü kontrol eden FSH ve LH hormonlarının düzeyi kontrol edilir.

Eğer bir birey hem düzensiz adet görmeye başlamışsa hem de FSH değeri 40 pg/ml üzerinde ise kendisine kesin ‘menopoz’ tanısı konulmaktadır. Bu değer 25-40 pg/ml arasında olduğunda da ‘menopoz öncesi dönem (premenopoz)’ tanısı konulur.

Erken Menopoz Nasıl Tedavi Edilir?

Erken menopoz tanısı alan kadınlara ‘östrojen’ tedavisi uygulanır. Eğer birey histerektomi (rahmin ameliyat ile alınması) ameliyatı geçirmişse bu durumda hem östrojen hem progesteron tedavisi uygulanır.

Tedavi devamlı veya belirli bir düzende uygulanabilir. Uygulama biçimi vücutta hormon salınımını gerçekleştiren bant kullanımı veya tablet formunda ilaç kullanımı ile yapılabilir.

Ayrıca kadınlarda bu dönemde Fitoöstrojen olarak adlandırılan, vücutta östrojen hormonunun salgılanmasını sağlayan birtakım gıdaları tüketmesi önerilebilir. Bunun için birey bir diyetisyene başvurarak besin seçimleri konusunda daha bilinçli hareket edebilir. Bu besinlere örnek olarak; keten tohumu, nohut, fasulye, mercimek gibi gıdalar gösterilebilir.

Bu şekilde bir tedavi uygulandığında hem erken menopozdan kaynaklanan rahatsızlıklar hem de; Alzheminer, romatoit artrit, kolon kanser, fibromiyalji, Karpal Tünel Sendormu (Elde sinir sıkışması) gibi hastalıklara karşı bireyin risk oranının düştüğü yapılan çalışmalar sonucunda gösterilmiştir.

Burada dikkat edilmesi gereken noktalardan biri sadece gıdalar ile östrojen düzeyinin istenilen ölçüde arttırılamayacak olmasıdır. Besinler yalnızca tedaviye yardımcı bir faktör olarak düşünülmelidir.

Düzenli jinekoloji muayenelerini aksatmayan kadınlarda erken teşhis ve tedavi mümkün olmaktadır. Tedavinin başarısı bireyin yaşı ile de ilişkilidir. Birey ne kadar gençse erken menopozdan kurtulma ihtimali de o kadar artmaktadır.

Çok ender olarak bu durumun kendiliğinden düzeldiği de görülmektedir.

Erken Menopoza Giren Kadınlar Hamile Kalabilir mi?

Erken menopoza giren kadınlarda gebelik imkansız bir durum değildir. Ancak bu durum gebeliği zorlaştırabilir. Bu konuda izlenebilecek tedavi yolları vardır. Bir jinekoloji hekimi eşliğinde tedavi uygulanarak çiftler anne baba olabilirler.

Tedavinin nasıl uygulanacağı yapılan sağlık taramasının ardından hekim tarafından kişiye özel olarak planlanan bir durumdur.

Menopoz ile ilgili detaylı bilgi almak için Op.Dr. Özgü Keskin Yılmaz’ın “Kadınlarda Menopoz” videosuna ulaşmak için tıklayın.