Hamilelik ve Gebelik Takibi
Mutlaka kadın hastalıkları ve doğum uzmanınıza başvurunuz.
Gebelik takibi mersin öncesi jinekolojik muayene ile ;
Rahim ve yumurtalıkların değerlendirilmesi
Enfeksiyon varlığının araştırılması
Smear testinin yapılması (rahim ağzı kanser testi)
Açlık kan şekeri, tam kan testi ,böbrek ve karaciğer fonksiyon testlerinin yapılması
Daha önceden ilaç kullanımı ve kalıcı hastalık öyküsü araştırılmalıdır.
Folik asidin gebe kalmadan 3 ay önceden mutlaka başlanması gerekir.
Adetiniz Gecikti
Kanda ya da idrarda gebelik testi pozitif saptandı .Doktorunuza başvurunuz.
İlk Kontrolde;
Ultrason ile (en sık vajinal ultrason) bakılır. Hamilelik ve gebelik takibi erken haftalarında vajinal yolla bakılan ultrason ile karından yapılan ultrasona göre daha sağlıklı sonuçlar alınır. Vajinal ultrasonun gebeliğe herhangi bir zararı yoktur. Düşüklere sebep olmaz.
Beta-Hcg değeri 1500’ün altında ise artış 2 günde bir takip edilmelidir. Değer artması gereken miktarda artmıyorsa dış gebelik (rahim dışında gelişen gebelik), düşük gibi durumlar akla gelmelidir.
Beta-Hcg değeri 1500’ün üzerinde ise vajinal usg, 6500′ ün üzerinde ise karından yapılan usg ile gebelik kesesi artık görülebilmektedir. Ultrasonografide 6.cu haftada bebeğin kalp atışları izlenebilir.
İlk kontrolde kan grubu, tam kan sayımı, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri, idrar testleri, hepatit B, hepatit C, AİDS, gebelikte geçirilmesi sakıncalı enfeksiyonlar ile ilgili testler istenir.
İkinci Kontrol (11-14 Hafta)
Bu dönemde Down Sendromu (Tr21), Tr18, Tr 13 gibi kromozomal bozukluklar ile ilgili hastalıkların taranması gerekir.
Down Sendromu 21. kromozomun anneden ve babadan birer adet gelmesi gerekirken anneden 2 adet gelmesi ile oluşan bir hastalıktır. Anne yaşının 35’in üzerinde olması durumunda görülme sıklığı artmaktadır. Bu sendrom zeka geriliği ve birtakım iç organ ve kalp anomalilerinin birlikte görüldüğü durumdur.
Ultrason ile bebeğin baş popo mesafesi ve ense deri kalınlığı ölçülür. Nazal bone (burun kemiği) ölçümü yapılır. Sonrasında anne kanında serbest Beta-Hcg ve PAPP-A değerleri ile birleştirilerek bebekteki down sendromlu olma olasılığı belirlenir ve burada hamilelik ve gebelik takibi önemlidir. Riski yüksek çıkan sonuçlara amniosentez ya da koryon villus biyopsisi önerilir. Amnisentez , anne karnından bir iğne ile girilerek bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan örnek alma işlemidir. Koryon villus biyopsisi bebeğin plesantasından (eşinden) parça alınarak genetik inceleme yapılması işlemidir. Amniosentezin 1/100 – 1/1000 ihtimalle düşüğe sebep olma riski vardır.% 99 tanı koydurur.
Üçüncü Kontrol (16-18 Hafta)
Ultrasonda fetus genel olarak anomali açısından değerlendirilir. Sırt bölgesinde omurlar arasında açıklık olup olmadığı ,mide ,kollar ve bacaklar genel olarak tüm vücut değerlendirilir. Bu dönemde yapılan 3’lü testte anne kanından Beta-Hcg ,AFP ve Estriol (E3) denilen hormonlara bakılır. Yine amaç bebekte olabilecek kromozal anomali riskini belirlemektir. Test sonucunda risk yüksek gelirse amniosentez önerilir. Testin Down Sendromunu yakalama oranı % 60 tır.
Üçlü testte inhibin-A hormonunun eklenmesi ile testin başarı şansı arttırılmıştır. Anne kanında dört hormonun bakılması sebebiyle ismi 4’lü test olarak bilinmektedir. Down Sendromu saptama oranı %80’dir.
Üçlü ve dörtlü test ile aynı zamanda bebeğin sırt bölgesinde omurlar arasında açıklık olup olmadığı da anlaşılabilmektedir.
Amniosentez sonucuna göre, Down Sendromu saptanan bebekler hamilelik ve gebelik takibi sayesinde ailenin isteği ile sağlık kurulu raporu çıkarılarak sonlandırılabilir.
Son yıllarda amniosentez ve koryon villus biyopsisi yöntemlerinde anne ve bebek açısından risk olması sebebiyle serbest fetal DNA testleri kullanılabilir hale gelmiştir.Bu testte anne kanında bebeğe ait hücre parçacıkları incelenir. Gebeliğin 10.cu haftasından itibaren herhangi bir dönemde yapılabilir.Annede koldan alınan kan incelenir. 7-10 gün içerisinde sonuç alınır.Trizomi 21 ve 18 için testin doğruluğu %99’dur.Trizomi 13 için doğruluk oranı % 80’dir.Ancak bu test kesin tanı testi değildir.Tarama testidir.Testte risk saptanırsa amniosentez ya da CVS ile mutlaka doğrulanmalı,kesin tanı konmalıdır. Bizde gebelik takibi mersin olarak sağlıklı bir hayat sürmeniz için buradayız.
Dördüncü Kontrol (20-24 Hafta)
USG ile ayrıntılı olarak bebeğin iç organları, beyni, kalbi ve kol ve bacakları incelenir. Fetal anomaliler araştırılır.
Beşinci Kontrol (24-28 Hafta)
Hamilelik ve gebelik takibinde, gebelerde kansızlık ,idrarda gizli enfeksiyonların olup olmadığı araştırılır, gerekirse tedavi verilir. Bu haftalar arasında 75 gr ile şeker yükleme testi mutlaka yapılmalıdır. Bu testle annede gebelik şekeri olup olmadığı saptanır. Testin hiçbir zararı yoktur. Gebelik şekeri yüksek olan gebelere duruma göre diyet ya da insülin tedavisi başlanılır. Tedavi yapılmaz ise bebeğin kilosunun fazla olması ve buna bağlı zor doğumlar , bebekte ve annede kalıcı şeker hastalığı gelişimi ile karşılaşılabilinir.75 gr şeker yükleme testinde , önce açken sonra şeker yüklemeden 1 ve 2 saat sonra kan verilir. Değerlerin yüksek çıkması durumunda tanı konulur.
Indırekt coombs testi; Annenin RH- babanın Rh + olması durumunda RH uygunsuzluğu görülebilir. İndirekt coombs testi denilen kan testinin negatif çıkması durumunda anneye 28.ci haftada Anti D Ig yapılır. Ayrıca doğumdan sonra bebek Rh + ise anneye Anti D Ig tekrarlanır.
32.ci haftadan itibaren takipler iki haftada bir yapılır. USG’ de bebeğin amnıon sıvısı, plasentası, aktif hareketleri incelenir. Riskli durumları saptama amaçlı NST ve fetal doppler usg kullanılır.
NST ( Nonstres test): Bebeğin kalp atışlarının seyrini ve rahim kasılmalarını gösterir. Kasılmalar ya da bebek hareketleri ile kalp atımlarında düşme olup olmadığına bakılır. 20-30 dk sürer. Bu işlemin anne ya da bebeğe olumsuz bir etkisi yoktur.
Renklİ doppler usg: Bebeğe giden kan akımını ölçer. Bebeğin göbek kordonundaki ve beyin damarlarındaki kan akım bozuklukları tespit edilir. Böylece bebeğin durumundaki kötüleşme saptanarak duruma göre takip ya da doğum planlanır. Hamilelik ve gebelik takibi bu süreçte çok önemlidir.