Korunma Yöntemleri

KORUNMA YÖNTEMLERİ

Cinsel ilişki öncesinde, ilişki sırasında ya da ilişki sonrasında alınabilecek çeşitli önlemler sayesinde gebelikten korunmak mümkündür. Gebelikten korunma, ilişkideki partnerleri etkileyen, birlikte alınması gereken bir karardır ve gebelik düşünmeyenler için uygundur. Cinsel ilişkide doğru olan ve uygulanan gebelikten korunma yöntemleri, yüksek oranda korunma sağlar ve döllenmeyi engeller. Hormonal kontrollere, döngü takibi yapılarak, rahimde döllenme ortamını engelleyerek ya da spermlerin rahme ulaşmasını engelleyerek yapılan korunma yöntemleri çeşitlidir ve her birey kendisi için yöntemi seçebilir. En konforlu ve en etkili korunma yöntemleri için uzman bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanı yardımcı olabilir.

Korunma Yöntemleri Nedir ve Neden Gerekir?

Korunma yöntemlerinin nasıl etkili olduğunu ve neden gerekli olduğunu anlamak için cinsel ilişkide gebeliğin meydana gelme mekanizmasını basitçe bilmek işe yarayabilir.

Kadın ve erkeğin üreme organları, önlem alınmadığı ve gerekli şartların olduğu durumlarda gebelik için uygun yapılardır. İlişkide penetrasyon sırasında yani, cinsel birleşmede üreme organlarının her ikisi de salgıladığı sıvılar ile gebeliği mümkün kılar. İlişki sonunda, hatta ilişki sırasında erkekten salgılanan sıvının tek damlasında bile binlerce sperm olabilir. Eğer gebelik istenmiyor ve planlanmıyorsa korunma yöntemleri çiftler için oldukça önemlidir ve istenmeyen sonuçlar öncesinde düşünülmesi gerekir. Korunmasız ilişkiler sonunda istenmeyen gebelikler çiftler için psikolojik sorunları da beraberinde getirebilir. İlerleyen süreçte kürtaj, yani gebeliği sonlandırma işlemine gerek kalmaması ve çiftlerin yıpranmaması için korunmak elzemdir.

Korunma yöntemleri hem kadınlar hem de erkekler için çeşitlidir. Kadınların en sık tercih ettiği yöntemler spiral, doğum kontrol hapları, enjeksiyon, deri altı kapsül, diyafram, kadın kondomu, spermisid, takvim yöntemi, emzirme, tüp ligasyonudur. Erkeklerde kullanılan korunma yöntemleri ise vazektomi, kondom ve geri çekmedir.

Kadınlar İçin Korunma Yöntemleri

Doğal ya da doğal olmayan kadın korunma yöntemleri mevcuttur. Korunma yöntemleri sadece kadınların ya da sadece erkeklerin tek başına yapması gereken bir karar değildir. Çiftlerin birlikte vereceği karar ile korunmak her birey için mümkündür. Prezervatifsiz korunma yöntemleri sayesinde doğal yollardan ya da farklı şekillerde korunmak mümkündür.

Spiral (rahim içi araç): Rahme yerleştirilen, T şeklinde, ucundan ip ile vajinal kanaldan çıkarılmak için özelleşmiş yapıya sahip rahim içi aparatıdır. Bu aparat yeterli doğum sayısına ulaştığına karar veren ve uzun süre gebelik düşünmeyen kadınlar tarafından sıkça tercih edilir. Bakır ve hormon salgılayan tipleri sayesinde sperm hareketlerini rahim içinde azaltır ya da döllenme ortamının oluşmasını engeller. 5-10 yıla kadar kullanım süresi ve %99 oranında korunma sağlar.

Doğum kontrol hapları: Hapların tiplerine göre farklı düzenlerde kullanılması gereken doğum kontrol hapı, östrojen ve progesteron hormonu salgılanmasını uyararak döllenmeyi engeller. %93 oranda yüksek korunma sağlar.

Enjeksiyon: 2 aylık ya da 3 aylık takiplerle deri altına enjekte edilen hormonlarla sağlanan doğum kontrol yöntemidir. %96 koruma sağlar.

Deri altı kapsül: Kol içine ve deri altına yerleştirilen küçük bir silikon kapsül ile aylık hormonal kontrol sağlanır. Döllenme ve yumurtlamayı engeller. Gebelik şüphesi olmayan bir dönemde uygulanan kapsüller sayesinde 3-5 yıla kadar ve %99 oranında korunma sağlanır.

Diyafram: Rahim ağzına ilişkiden önce yerleştirilen küçük, kauçuk yapıdaki kubbe şeklinde bir araçtır. İlişki sırasında meninin rahme ulaşmasını engeller. Yıkanıp kullanılabilir. İlişkiden 6 sat sonra çıkarılabilir. %87-90 oranında koruyucudur.

Kadın kondomu: Erkeklerin kullandığı ve her ilişkide yenilenmesi gereken kondomlar kadınlar için de farklı bir yapıyla kullanım sağlar. Kadın kondomu da ilişki öncesi rahim ağzına yerleştirilen, lateks bir kondomdur. Spermler buraya dolacağından ve rahme ulaşmayacağından, ilişkiden sonra çıkarılmalıdır. %80’e yakı korunma sağlar.

Spermisid: Spermin rahim içinde tüplere kadar ilerlemesi için sperm hareketlerinin sağlıklı olması gerekir. Spermisid ilaçlar sayesinde sperm hareketleri engellenir ve döllenme gerçekleşmez. %70-80 oranında korunma sağlar. En güvenilir korunma yöntemleri için spermisid tek başına değil, rahim içi araç, kondom ya da diyafram gibi araçlarla birlikte kullanılmalıdır. Bu sayede korunma oranı %90 95 kadar olabilir.

Tüp ligasyonu: Yeterli doğum sayısına ulaştığını ya da doğum yapmak istemediğini belirten kadınlar için yapılan tüpleri bağlama işlemdir. Yumurtlama ile yumurtanın rahme ulaşması ve döllenme işlemi burada gerçekleşir. Tüpler bağlandıktan sonra döllenme ihtimali %0’a yakındır.

Emzirme: Doğum sonrası ilk adet dönemine kadar olan birkaç ayda emzire nedeniyle kadınlarda doğal bir korunma mekanizması oluşur. İlk 6 ay içinde ilişki olsa da döllenme olmaz ve koruyuculuk oranı yüksek olan bir doğal korunma yöntemidir.

Takvim yöntemi: Kadınlarda menstural döngü takip edilerek döllenme ve yumurtlama zamanı tespit edilebilir. Bu tarihler bilindiğinde ve takvime göre ilişki yaşadığında doğum kontrolü ve planlı gebelikler mümkündür.

Ertesi gün hapı: Bir acil korunma yöntemi olan ertesi gün hapları, korunmasız cinsel ilişki sonrası 72 saat içinde alınmalıdır. Rahim iç tabakasındaki döllenmeye uygun ortamı yıkarak implantasyonu engeller. En etkili olduğu aralık ilk 12 saattir.

Erkekler İçin Korunma Yöntemleri

Erkek korunma yöntemleri kadınlar için olan korunma yöntemleri kadar çeşitli olmasa da yüksek oranda tercih edilme oranı vardır. Özellikle kondom ve geri çekme yöntemleri halk arasında en çok kullanılan yöntemlerdendir.

Kondom: Her ilişki sırasında yenilenmesi gereken, erekte penise geçirilen bir kauçuk araçtır. Spermler ejekülasyon sonunda kondom içine boşalır ve korunma sağlanır. Kondomlar ayrıca cinsel yolla bulaşan hastalıklar için de yüksek korunma vadeden bir araçtır.

Vazektomi: Kadınlardaki tüp ligasyonu cerrahisinin erkeklerde yapılan işlemidir. Erkeklerde de spermin testislere iletilmesini sağlayan vas deferens denen kanalın kesilmesi, ya da bağlanması ile yapılan cerrahi işlemdir. Bu yöntemde de gebe kalma oranı 0’a yakındır. İşlem için evli çiftlerin her ikisinin de onayı etik açıdan gerekir.

Geri çekme: Yüksek korunma sağlamayan, cinsel hastalıklar için bariyersiz olan bir doğal korunma yöntemdir. Erkeğin ejeküle olmadan hemen önce penisi dış ortama çekmesi ile yapılır. Ancak ilişki sırasında bile penisten salgı olması durumu nedeniyle gebelikten %60 oranında koruma sağlar.